Παρουσιάζονται τα βασικά στοιχεία του μαθήματος της Οφθαλμολογίας.

Ο/η φοιτητής/φοιτήτρια πρέπει να… Ορίζει σαν οπτική οξύτητα τη διακριτική ικανότητα του οφθαλμού και ονομάζει σαν μηχανισμό της διάκρισης τον ερεθισμό / μη ερεθισμό μεμονωμένων αισθητηριακών κυττάρων. Ονομάζει σαν φυσιολογική οπτική οξύτητα την γωνία ενός λεπτού υπό την οποία γίνονται απόλυτα διακριτά δύο σημεία και καταλαβαίνει τα δεκαδικά κλάσματά της σαν αναφορικό μέσο της γωνίας αυτής. Διακρίνει την οπτική οξύτητα από τη συνολική οπτική ικανότητα. Εκτιμά την οπτική οξύτητα από το ιστορικό. Λαμβάνει υπ’ όψιν την πληρότητα του οπτικού πεδίου Διευκρινίζει τον όρο διάθλαση σαν τη σχέση της διαθλαστικής ικανότητας του βολβού προς το αξονικό του μήκος. Ορίζει με διάφορους τρόπους τις έννοιες εμμετρωπία, μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός και ονομάζει τις βασικές αρχές που διέπουν την διόρθωσή τους Κατανοεί το μηχανισμό και τα αποτελέσματα της προσαρμογής του οφθαλμού στην κοντινή όραση. Κατανοεί πως ο υπερμέτρωπας μπορεί να βλέπει ευκρινώς στο άπειρο χωρίς διόρθωση και με ποιο κόστος. Κατανοεί πως προκύπτει και σε τι συνίσταται το σύμπτωμα της ασθενωπίας και κοπιωπίας. Γνωρίζει ότι τα παρασυμπαθητικολυτικά (ατροπίνη, τροπικαμίδη) προκαλούν αδυναμία στη προσαρμογή Χαρακτηρίζει την πρεσβυωπία σαν αποτέλεσμα της μείωσης της ελαστικότητας του φακού που οφείλεται στην ηλικία, περιγράφει την συμπτωματολογία και καθορίζει τα χρονικά όρια στα οποία εμφανίζεται η πρεσβυωπία και δικαιολογεί το διαφορετικό χρόνο εμφάνισης. Συνδέει την πρεσβυωπία με την ασθενωπία-κοπιωπία Περιγράφει την διόφθαλμη ταυτόχρονη αντίληψη και τον σχηματισμό ειδώλων σε αντίστοιχες περιοχές στον αμφιβληστροειδή (αμφιβληστροειδική αντιστοιχία) σαν βασική αρχή της στερεοσκοπικής όρασης Διακρίνει τον ψευδοστραβισμό και τον προσαρμοστικό συγκλίνοντα στραβισμό Διαφοροδιαγιγνώσκει τον παραλυτικό από το συνεκτικό στραβισμό και κατονομάζει σαν κλινικά συμπτώματα και σημεία τη διπλωπία και την εξάρτηση της γωνίας στραβισμού από την βλεμματική κατεύθυνση Ονομάζει το μηχανισμό και τα αίτια της αμβλυωπίας καθώς και τη σημασία που έχει η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπισή τους

Ο/η φοιτητής/φοιτήτρια πρέπει να… • Κατανοεί τον επιφανειακό πόνο του βολβού, από την αίσθηση ξηρότητας των οφθαλμών μέχρι τον οξύτατο πόνο από καταστροφή του επιθηλίου του κερατοειδούς και προτείνει μέσα για την αντιμετώπισή τους • Διακρίνει τον επιφανειακό από το βαθύ σπλαγχνικό πόνο και εντοπίζει την αιτία του στον επιπεφυκότα, κερατοειδή, σκληρό ή τον ραγοειδή χιτώνα αντίστοιχα • Αναφέρει ως πιθανά αίτια σε αυξανόμενο κατά την διάρκεια της ημέρας κεφαλόπονο, ή σε περιπτώσεις που αυτός επιτείνεται σε εργασία που γίνεται κοντά, διαθλαστική ανωμαλία (υπερμετρωπία) ή λανθάνοντα στραβισμό • Διακρίνει άλλες μορφές κεφαλαλγίας, όπως ημικρανία, κροταφική ημικρανία, αθροιστική κεφαλαλγία και αναφέρει τα συνοδά οφθαλμολογικά συμπτώματα • Αναφέρει ότι σε διαταραχές της όρασης, που συνδυάζονται με κεφαλόπονο, σε άτομα τρίτης ηλικίας, πρέπει να μπαίνει η υπόνοια κροταφικής αρτηρίτιδας ή και όταν συνδυάζονται και με νευροφυτικές διαταραχές (τάση για εμετό) πρέπει να μπαίνει ως πιθανή αιτία η κρίση οξέος γλαυκώματος, πριν από την κρίση χολολιθίασης • Ονομάζει σε οπισθοβολβικό άλγος ή σε πόνο επί κινήσεων του βολβού με διαταραχή της όρασης σαν πιθανό αίτιο την οπισθοβολβική νευρίτιδα • Ονομάζει σαν πιθανότερο αίτιο ελάττωσης της όρασης για μακριά, με διατήρηση καλής όρασης κοντά, την μυωπία ή τον καταρράκτη • Ονομάζει σε ελάττωση της οπτικής οξύτητα σε κοντινή απόσταση σαν συχνότερο αίτιο την πρεσβυωπία • Ανησυχεί όταν η όραση ελαττώθηκε πρόσφατα τόσο για μακριά όσο και για κοντά και αναζητεί θεωρητικά τα αίτια της ελάττωσης της. • Ονομάζει, σε ξαφνική απώλεια οράσεως στο μισό ανώτερο / κατώτερο ή ολόκληρο το οπτικό πεδίο, σαν πιθανό αίτιο αγγειακές βλάβες του αμφιβληστροειδούς και του οπτικού νεύρου • Διακρίνει την ξαφνική απώλεια της οράσεως από την προϊούσα οπτική διαταραχή, που εμφανίζεται σαν ‘σκούρος τοίχος’ και παραπέμπει στη διάγνωση αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς • Θέτει, σε εμφάνιση αστραπών (φωτοψίες) με ταυτόχρονες κινούμενες θολερότητες (μυϊοψίες), την υπόνοια περιφερικής ρωγμής του αμφιβληστροειδούς και σαν συνέπεια αυτής πιθανή αποκόλληση αμφιβληστροειδούς • Ονομάζει, σε παραμορφωμένη όραση (μεταμορφοψία) και απώλεια μόνον του κεντρικού οπτικού πεδίου, σαν αίτιο πάθηση του οπισθίου πόλου του οφθαλμού • Ονομάζει, σε εμφάνιση διπλωπίας, η οποία εξαφανίζεται με το κλείσιμο ενός ματιού, σαν αίτιο τη διαταραχή της διόφθαλμης όρασης, ιδιαίτερα έναν παραλυτικό στραβισμό • Ονομάζει σαν αιτία διαταραχών της όρασης, με ταυτόχρονη ερυθρότητα και πόνο του ματιού είτε πάθηση του κερατοειδούς, είτε πάθηση της ίριδας, είτε πάθηση του κυκλικού σώματος, όχι όμως και του επιπεφυκότος ή του σκληρού

Ο/η φοιτητής/φοιτήτρια πρέπει να… • Περιγράφει την προστατευτική συμβολή των βλεφάρων στη μηχανική προάσπιση και ύγρανση του κερατοειδούς • Περιγράφει τα ανατομικά στοιχεία των βλεφάρων (επιπεφυκώς, ταρσός, ανελκτήρας μυς, δέρμα, δακρυικοί αδένες κλπ) • Ονομάζει τα δύο κρανιακά νεύρα που είναι υπεύθυνα για την κίνηση των βλεφάρων • Διαπιστώνει τυχόν λαγόφθαλμο, πτώση βλεφάρου, εντρόπιο ή εκτρόπιο, ονομάζει την αιτιολογία τους • Περιγράφει τις πιθανές επιπλοκές τους από τον κερατοειδή και περιγράφει τρόπους αντιμετώπισής τους • Εξηγεί το πόσο απαραίτητη είναι η ταχεία αντιμετώπιση της βλεφαρόπτωσης στα παιδιά • Περιγράφει τις οφθαλμικές βλάβες από τον οφθαλμικό έρπητα ζωστήρα, τις πιθανές επιπλοκές και τρόπους αντιμετώπισης του • Διευκρινίζει τη σχέση οφθαλμικής εντόπισης του ζωστήρα και σημείου έδρασης του ιού • Αναγνωρίζει την κριθή ως φλεγμονή των θυλάκων των βλεφαρίδων και περιγράφει τη θεραπεία της. • Διαπιστώνει με τη φυσική εξέταση το χαλάζιο, το αποδίδει σε φλεγμονή αδένων του βλεφάρου και προτείνει την χειρουργική θεραπεία ως αντιμετώπιση του • Διαπιστώνει τον εξόφθαλμο και ονομάζει σαν κυριότερα αίτιά του φλεγμονώδεις διεργασίες του κόγχου, φλεβική στάση στη περιοχή του σηραγγώδους κόλπου, την ενδοκρινική οφθαλμοπάθεια, καθώς και όγκους του κόγχου. • Απαριθμεί τα χαρακτηριστικά εκείνα που θα διαφοροδιαγνώσουν έναν φλεγμονώδη από έναν μη φλεγμονώδη εξόφθαλμο και ονομάζει τα πρώτα μέτρα που πρέπει να ληφθούν • Απαριθμεί τα χαρακτηριστικά σημεία της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας • Διακρίνει τον προ- από τον οπισθοδιαφραγματικό φλέγμονα του κόγχου • Απαριθμεί τις στιβάδες των δακρύων, τη σύσταση και τη λειτουργία τους • Διαπιστώνει την συγγενή απόφραξη των δακρυϊκών οδών, περιγράφει τον μηχανισμό, το χρόνο και τρόπο αντιμετώπισης της • Διαπιστώνει δακρυοκυστίτιδα, σαν συνέπεια της στένωσης ή απόφραξης των δακρυϊκών οδών και ονομάζει τις ενέργειες αντιμετώπισής της

Ο/η φοιτητής/φοιτήτρια πρέπει να… • Απαριθμεί τα συμπτώματα τόσο της οξείας όσο και της χρόνιας επιπεφυκίτιδας, όπως επίσης πώς εμφανίζεται και ποια τα συμπτώματα σε κάθε μια από τις νοσολογικές οντότητες • Γνωρίζει τις σχέσεις χρόνιας επιπεφυκίτιδας με χρόνια βλεφαρίτιδα και δακρυοκυστίτιδα • Ονομάζει σαν αιτία επιπεφυκίτιδας τη λοίμωξη από μικρόβια, χλαμύδια ή ιούς, τους φυσικούς και χημικούς ερεθισμούς, την αλλεργία, τις διαθλαστικές ανωμαλίες καθώς και τοπικά ή συστηματικά αυτοάνοσα νοσήματα • Ονομάζει τα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά της γονοροϊκής επιπεφυκίτιδας και της ιογενούς επιδημικής κερατοεπιπεφυκίτιδας και προτείνει τρόπους αντιμετώπισής των • Εκφέρει γνώμη για τη χρήση αντιβιοτικών, που χρησιμοποιούνται μόνο σε μικροβιακές επιπεφυκίτιδες και ονομάζει τουλάχιστον δύο αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται σήμερα, κατά σειράν προτεραιότητας σε παιδιά και ενήλικες • Αναφέρει τα διαφοροδιαγνωστικά κριτήρια από υπόσφαγμα, επιπεφυκίτιδα, σκληρίτιδα, κερατίτιδα, ιρίτιδα και οξύ γλαύκωμα. Δ .Δ. κόκκινο μάτι) • Ξεχωρίζει του όγκους του επιπεφυκότα από εκφυλιστικές καταστάσεις που είναι και ακίνδυνες (πτερύγιο, στεάτιο) • Περιγράφει βάσει της ανατομικής κατασκευής του τη λειτουργία του κερατοειδούς, αφενός ως τμήμα του οπτικού συστήματος και αφετέρου ως τοίχωμα του βολβού • Εννοεί τη δακρυϊκή στιβάδα ως λειτουργικό τμήμα του κερατοειδούς, αναφέρει τις επιπτώσεις του ξηρού οφθαλμού στον κερατοειδή • Γνωρίζει την νευροπαραλυτική κερατίτιδα και την κερατίτιδα από λαγόφθαλμο • Διαπιστώνει τον μεγαλοκερατοειδή και τον διαφοροδιαγιγνώσκει από τον βούφθαλμο • Ξεχωρίζει την φλεγμονώδη διήθηση, το απόστημα και το έλκος του κερατοειδούς από την απόπτωση του επιθηλίου και από κερατοειδική ουλή και αναφέρει τις κατάλληλες θεραπείες • Διαπιστώνει τα συμπτώματα και τα χαρακτηριστικά της ακτινικής κερατίτιδας και της απόπτωσης του επιθηλίου και περιγράφει τους μηχανισμούς δημιουργίας της, τις επιπλοκές και τέλος τρόπους αντιμετώπισής της • Διαπιστώνει την ερπητική κερατίτιδα σαν δενδριτική (επιφανειακή) και δισκοειδή (εν τω βάθει), αναφέρει τις επιπλοκές και εκθέτει τρόπους και λάθη αντιμετώπισής της • Διαπιστώνει το λιποειδικό τόξο ή γεροντότοξο σαν τελείως ακίνδυνη οντότητα • Γνωρίζει τις επιπλοκές των φακών επαφής

Ο/η φοιτητής/φοιτήτρια πρέπει να… • Απαριθμεί τα συμπτώματα τόσο της οξείας όσο και της χρόνιας επιπεφυκίτιδας, όπως επίσης πώς εμφανίζεται και ποια τα συμπτώματα σε κάθε μια από τις νοσολογικές οντότητες • Γνωρίζει τις σχέσεις χρόνιας επιπεφυκίτιδας με χρόνια βλεφαρίτιδα και δακρυοκυστίτιδα • Ονομάζει σαν αιτία επιπεφυκίτιδας τη λοίμωξη από μικρόβια, χλαμύδια ή ιούς, τους φυσικούς και χημικούς ερεθισμούς, την αλλεργία, τις διαθλαστικές ανωμαλίες καθώς και τοπικά ή συστηματικά αυτοάνοσα νοσήματα • Ονομάζει τα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά της γονοροϊκής επιπεφυκίτιδας και της ιογενούς επιδημικής κερατοεπιπεφυκίτιδας και προτείνει τρόπους αντιμετώπισής των • Εκφέρει γνώμη για τη χρήση αντιβιοτικών, που χρησιμοποιούνται μόνο σε μικροβιακές επιπεφυκίτιδες και ονομάζει τουλάχιστον δύο αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται σήμερα, κατά σειράν προτεραιότητας σε παιδιά και ενήλικες • Αναφέρει τα διαφοροδιαγνωστικά κριτήρια από υπόσφαγμα, επιπεφυκίτιδα, σκληρίτιδα, κερατίτιδα, ιρίτιδα και οξύ γλαύκωμα • Ξεχωρίζει του όγκους του επιπεφυκότα από εκφυλιστικές καταστάσεις που είναι και ακίνδυνες (πτερύγιο, στεάτιο) • Περιγράφει βάσει της ανατομικής κατασκευής του τη λειτουργία του κερατοειδούς, αφενός ως τμήμα του οπτικού συστήματος και αφετέρου ως τοίχωμα του βολβού • Εννοεί τη δακρυϊκή στιβάδα ως λειτουργικό τμήμα του κερατοειδούς, αναφέρει τις επιπτώσεις του ξηρού οφθαλμού στον κερατοειδή • Γνωρίζει την νευροπαραλυτική κερατίτιδα και την κερατίτιδα από λαγόφθαλμο • Διαπιστώνει τον μεγαλοκερατοειδή και τον διαφοροδιαγιγνώσκει από τον βούφθαλμο • Ξεχωρίζει την φλεγμονώδη διήθηση, το απόστημα και το έλκος του κερατοειδούς από την απόπτωση του επιθηλίου και από κερατοειδική ουλή και αναφέρει τις κατάλληλες θεραπείες • Διαπιστώνει τα συμπτώματα και τα χαρακτηριστικά της ακτινικής κερατίτιδας και της απόπτωσης του επιθηλίου και περιγράφει τους μηχανισμούς δημιουργίας της, τις επιπλοκές και τέλος τρόπους αντιμετώπισής της • Διαπιστώνει την ερπητική κερατίτιδα σαν δενδριτική (επιφανειακή) και δισκοειδή, αναφέρει τις επιπλοκές και εκθέτει τρόπους και λάθη αντιμετώπισής της • Διαπιστώνει το λιποειδικό τόξο ή γεροντότοξο σαν τελείως ακίνδυνη οντότητα • Γνωρίζει τις επιπλοκές των φακών επαφής • Διαπιστώνει το γεροντικό καταρράκτη, περιγράφει τα συμπτώματα και ονομάζει τα διάφορα εξελικτικά στάδια • Περιγράφει τις πιθανές επιπλοκές υπερωρίμανσης και τους τρόπους αντιμετώπισής τους • Απαριθμεί ενδείξεις για χειρουργική αντιμετώπιση, όπως και την ανάγκη για ταχεία χειρουργική επέμβαση σε νεανικό ή συγγενή καταρράκτη προς αποφυγή αμβλυωπίας • Γνωρίζει την εγχειρητική μέθοδο εξαίρεσης του καταρράκτη και τις επιπλοκές της

Ο/η φοιτητής/φοιτήτρια πρέπει να… • Γνωρίζει τους παράγοντες που μεταβάλουν το εύρος της κόρης (ρόλος οπτικού νεύρου, συμπαθητικού, παρασυμπαθητικού) • Περιγράφει τα φυγόκεντρα και κεντρομόλα νεύρα που ρυθμίζουν την λειτουργία της κόρης στο φως. • Γνωρίζει γιατί βλάβη του κοινού κινητικού αναγνωρίζεται αρχικά από το εύρος της κόρης • Περιγράφει την διαφορά ανάμεσα στην άμεση και την συναισθητική ακινησία της κόρης και την αποδίδει σε τμήμα του αντανακλαστικού τόξου • Αναγνωρίζει την ανισοκορία και την αποδίδει σε βλάβη του παρασυμπαθητικού ή του συμπαθητικού • Περιγράφει συμπτώματα του συνδρόμου Cl. Bernard-Horner, την αιτία του και την εντόπισή του • Ονομάζει την φαρμακοδυναμική των μυδριατικών και μυωτικών φαρμάκων. Ονομάζει τουλάχιστον ένα φάρμακο από κάθε κατηγορία. • Κατανοεί τους κινδύνους μυδρίασης σε ρηχό πρόσθιο θάλαμο • Ονομάζει σαν αίτια μιας ανώμαλης κόρης τις πρόσθιες, τις οπίσθιες συνέχειες, τα τραύματα της ίριδος του κυκλικού, τις χειρουργικές επεμβάσεις στην ίριδα ή τον φακό και περιγράφει την μορφή της ανωμαλίας

Ο/η φοιτητής/φοιτήτρια πρέπει να… • Γνωρίζει την οδό παραγωγής και αποχέτευσης του υδατοειδούς υγρού, το ρόλο της φακοκοραίας σχισμής, του γωνιακού δικτυωτού και των επισκληρίων φλεβών. Αναφέρει τις λειτουργικές επιπτώσεις δυσλειτουργίας τους • Περιγράφει χαρακτηριστικές πρώιμες λειτουργικές εκπτώσεις καθώς και τις χαρακτηριστικές διαφοροποιήσεις της στιβάδας των οπτικών ινών και της θηλής, μετά από μακροχρόνια αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης • Παραθέτει την διαδρομή των λειτουργικών εκπτώσεων σε χρόνιο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας • Ονομάζει τις δυνατότητες πρώιμης διάγνωσης του γλαυκώματος • Διαπιστώνει τα ευρήματα και τα συμπτώματα, επίσης τα γενικά, παραπλανητικά, συμπτώματα του οξέος γλαυκώματος και ονομάζει την θεραπεία του • Αναφέρει τα ευρήματα του συγγενούς γλαυκώματος, του βούφθαλμου και εξηγεί την φωτοφοβία • Αναφέρει αιτίες δευτεροπαθούς γλαυκώματος

Ο/η φοιτητής/φοιτήτρια πρέπει να… • Διακρίνει το ισχαιμικό οίδημα της θηλής από το οίδημα «εκ στάσεως». Προχωρεί σε διαφορική τους διάγνωση με βάση τις λειτουργικές εκπτώσεις • Αναφέρει σαν αίτια οιδήματος θηλής την αύξηση της ενδοκράνιας πίεσης, μια φλεγμονή του οπτικού νεύρου καθώς και ισχαιμική διεργασία. • Διαπιστώνει ατροφία της θηλής του οπτικού νεύρου και τη διακρίνει από τη φυσιολογική και τη γλαυκωματική κοίλανση • Απαριθμεί σαν αιτία της ατροφίας παθήσεις του αμφιβληστροειδούς, της θηλής, του οπτικού νεύρου, του χιάσματος, της οπτικής οδού μέχρι το έξω γονατώδες σώμα • Διακρίνει με βάση την οπτική οξύτητα, της περιμετρικές εκπτώσεις και την ταχύτητα εγκατάστασης της, γλαυκωματικές από ισχαιμικές βλάβες της θηλής του οπτικού νεύρου • Μπορεί να διακρίνει με βάση της περιμετρικές εκπτώσεις ενδοβολβικές από οπισθοβολβικές βλάβες της οπτικής οδού (οριζόντια – κατακόρυφα σκοτώματα) • Μπορεί να εντοπίσει με βάση τα χαρακτηριστικά των εκπτώσεων του οπτικού πεδίου βλάβες σε διάφορα σημεία της οπτικής οδού. • Μπορεί να αιτιολογήσει τις εκπτώσεις με βάση την τοπογραφική ανατομία