Γεωγραφία της Υπαίθρου
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Τμήμα Γεωγραφίας
Έτος: 2014-2015
Διδάσκων: Αθανάσιος Κίζος
Περιγραφή Μαθήματος
Εισαγωγή και ανάπτυξη μεθόδων ανάλυσης της Αγροτικής Γεωγραφίας και της Γεωγραφίας της Υπαίθρου. Κατανόηση των μετασχηματισμών των κοινωνιών και του τοπίου της υπαίθρου, με κριτική εξέταση της εξέλιξης τους στον κόσμο και έμφαση στις Ευρωπαϊκές και Μεσογειακές χώρες. Παρουσίαση χαρακτηριστικών αγροτικών διαχειριστικών συστημάτων και μεθόδων οργάνωσης του αγροτικού τοπίου διαφόρων περιοχών και εποχών, με έμφαση στην δυναμική τους, δηλαδή σε διαδικασίες και αιτίες μεταβολών. Παρουσίαση των σύγχρονων γεωγραφιών της υπαίθρου με έμφαση στην ανάπτυξη συμβολικών γεωγραφιών και γεωγραφιών της βιώσιμης ανάπτυξης. Ιδιαίτερη αναφορά στον Ελληνικό χώρο και στις μεταβολές του τοπίου της υπαίθρου.
Video-Διαλέξεις
Διάλεξη 01: Εισαγωγή
Εισαγωγή στο μάθημα παρουσίαση του περιεχομένου και της προβληματικής του μαθήματος.
Διάλεξη 02: Μέθοδοι και έννοιες
Στην ενότητα αυτή θα παρουσιαστούν οι μέθοδοι και οι έννοιες που θα χρησιμοποιηθούν στη διάρκεια του μαθήματος.
Διάλεξη 03: Γεωργία - Κτηνοτροφία I
Στην ενότητα αυτή παρουσιάζεται η εμφάνιση της γεωργίας – κτηνοτροφίας και περιγράφεται η οργάνωση των πρώτων αγροτικών κοινωνιών.
Διάλεξη 04: Γεωργία - Κτηνοτροφία II
Στην ενότητα αυτή αναλύεται με περισσότερες λεπτομέρειες η εμφάνιση της γεωργίας – κτηνοτροφίας και η οργάνωση των πρώτων αγροτικών κοινωνιών. Οι κοινωνίες της υπαίθρου σε ιστορική προοπτική: Οι αρχαίες αυτοκρατορίες και ο ρόλος της υπαίθρου (Μεσοποταμία - Περσία, Αίγυπτος, Ρώμη, Αμερική)
Διάλεξη 05: Οι κοινωνίες της υπαίθρου σε ιστορική προοπτική
Οι κοινωνίες της υπαίθρου σε ιστορική προοπτική: Μεσαίωνας, Ευρωπαϊκός επεκτατισμός και αποικιοκρατία με νέα φυτά – ζώα, βιομηχανική επανάσταση, εκσυγχρονισμός, αγροτική έξοδος, άνοδος της αστικής ζωής και παρακμή της υπαίθρου. Παραδείγματα από Ευρωπαϊκά και Σοβιετικά αγροτικά τοπία, Μεσόγειος.
Διάλεξη 06: Η πράσινη επανάσταση και η καταπολέμηση της πείνας
Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται η πράσινη επανάσταση και η καταπολέμηση της πείνας και παργματοποιείται μια εισαγωγή στα παραγωγικά - περιβαλλοντικά αδιέξοδα.
Διάλεξη 07: Παραγωγικά - Περιβαλλοντικά Αδιέξοδα
Στην ενότητα αυτή ανλύονται τα παραγωγικά - περιβαλλοντικά αδιέξοδα και παρουσιάζεται η παγκοσμιοποίηση παραγωγής και κατανάλωσης αγροτικών προϊόντων.
Διάλεξη 08: Παγκοσμιοποίηση παραγωγής και κατανάλωσης
Η παγκοσμίοποίηση της παραγωγής και της κατανάλωσης είναι το αντικείμενο αυτής της ενότητας, η οποία εστιάζεται στα αγροτικά προϊόντα και την ενέργεια.
Διάλεξη 09: Η πολύ-λειτουργικότητα της αγροτικής αγροτικής παραγωγής
Στην ενότητα αυτή αναλύεται η πολύ-λειτουργικότητα της αγροτικής παραγωγής και η ‘ανακάλυψη’ της υπαίθρου. Επιπλέον παρουσιάζεται η ύπαιθρος ως χώρος κατανάλωσης.
Διάλεξη 10: Ο Ελληνικός χώρος: τοπίο και κοινωνία της υπαίθρου
Στη θεματική αυτή ενότητα παρουσιάζεται το τοπίο και η κοινωνία της υπαίθρου από την αρχαιότητα ως την Οθωμανική αυτοκρατορία. Επίσης εξετάζονται οι έννοιες του τσελιγκάτου, του τσιφλικιού και της ζάντρουγκας.
Διάλεξη 11: Η σύγχρονη Ελληνική κοινωνία της υπαίθρου Ι
Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται η δημιουργία του Ελληνικού κράτους, η αγροτική μεταρρύθμιση και η επέκταση. Εξετάζονται ο εκσυγχρονισμός, η αγροτική έξοδος και η μεταβολή του αγροτικού τοπίου και παρατίθενται παραδείγματα από ηπειρωτικές περιοχές και νησιά.
Διάλεξη 12: Η σύγχρονη Ελληνική κοινωνία της υπαίθρου ΙΙ
Στην ενότητα αυτή παρουσιάζεται το τέλος του αγρότη και αναλύεται το μέλλον της αγροτικής παραγωγής και των κοινωνιών της υπαίθρου στην Ελλάδα και στον κόσμο.