Φυσική και Φιλοσοφία

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Τμήμα Φυσικής

Έτος: 2014

Διδάσκων: Αργύρης Νικολαΐδης

Περιγραφή Μαθήματος

Το μάθημα έχει ως στόχο να υποστηρίξει τον διάλογο ανάμεσα στις θετικές επιστήμες (κυρίως φυσική και μαθηματικά) και την φιλοσοφία. Να αναδείξει τα ερωτήματα που προερχόμενα από τις θετικές επιστήμες, αναζητούν την διερεύνηση τους σ’ ένα ευρύτερο πλαίσιο. Να ενθαρρύνει όσους προέρχονται από την φιλοσοφία, να εστιάσουν την προσοχή τους σε θέματα της σύγχρονης επιστήμης και τις φιλοσοφικές προεκτάσεις τους. Το μάθημα προσφέρεται στα τελευταία έτη (3ο ή 4ο), ώστε ο φοιτητής να έχει ήδη τις προαπαιτούμενες γνώσεις. Υποστηρίζονται οι φοιτητές να παρουσιάσουν τις δικές τους εργασίες, συμβολή στο μάθημα, παρουσία των συναδέλφων τους. Αναμένεται το μάθημα να ενισχύσει την κριτική σκέψη του φοιτητή και να τον βοηθήσει να έχει μία ολοκληρωμένη αντίληψη για το επιστημονικό γίγνεσθαι.

Video-Διαλέξεις

Διάλεξη 01: Οι όροι συνύπαρξης και διαλόγου

Η Πλατωνική πρόταση για την σχέση μας με την φύση

Διάλεξη 02: Φύση, άνθρωπος και χρόνος

Ο χρόνος στη φυσική, τη φιλοσοφία, την θεολογία, την λογοτεχνία και την τέχνη.

Διάλεξη 03: Ίωνες φιλόσοφοι

Διάλεξη 04: Ηράκλειτος

Διάλεξη 05: Η αναζήτηση της οντολογίας

Διάλεξη 06: Ο Ζήνων και η πολεμική εναντίον της κίνησης

Διάλεξη 07: Ο Πλατωνικός Τίμαιος

Η στροφή του Πλάτωνα προς τον κόσμο του γίγνεσθαι, αντλώντας αθώα ευχαρίστηση μέσα από ένα μετρημένο και συνετό παιχνίδι.

Διάλεξη 09: Η έννοια του απείρου

Η αγωνία του νεαρού Τέρλες για την έννοια του απείρου. Μετρώντας το άπειρο μαζί με τον Cantor.

Διάλεξη 10: Ιδιότητες του απείρου

Οι παράξενες ιδιότητες του Απείρου. Πώς ο Cantor αποδεικνύει ότι ο πληθάριθμος των ρητών αριθμών είναι ίδιος με τον πληθάριθμο των ακεραίων.

Διάλεξη 11: Ιδιότητες του απείρου

Η κλίμακα των απείρων του Cantor: Πόσα άπειρα υπάρχουν;

Διάλεξη 12: Ιδιότητες του απείρου

Τα μαθηματικά του Cantor: Ο παράδεισος των μαθηματικών, η μία φενάκη; Το φορμαλιστικό πρόγραμμα του Hilbert και η διαίσθηση του Brouwer.

Διάλεξη 13: Τα όρια της λογικής

Πώς ο Kurt Gödel απέδειξε ότι η λογική δεν μπορεί να περιγράψει το σύνολο της πραγματικότητας. Ο αριθμός Gödel μίας λογικής πρότασης. Το διαγώνιο λήμμα. Το επιβλητικό θεώρημα του Gödel: Υπάρχουν μη αποκρίσιμες προτάσεις.

Διάλεξη 14: Κβαντικές πραγματικότητες

Κβαντικές πραγματικότητες. Το πείραμα των δύο οπών και η ερμηνεία του Feynman. Το μυστήριο του κβαντικού εναγκαλισμού.

Διάλεξη 15: Κβαντική δυναμική

Η κβαντική δυναμική και οι ανισότητες Bell.

Διάλεξη 16: Κβαντική δυναμική

Η Αριστοτελική λογική και η απόρριψή της από την κβαντική μηχανική.

Διάλεξη 19: Η λογική σχέσεων του C. S. Peirce

Η κατανόηση της κβαντικής μηχανικής μέσω της λογικής σχέσεων του C.S. Peirce.